List otwarty nauczycieli religii z diecezji kaliskiej do Minister edukacji
Nauczyciele religii diecezji kaliskiej napisali list do minister edukacji w związku z zapowiedziami radykalnych zmian w organizacji lekcji religii. O liście, który podpisało 312 nauczycieli religii katechizujących w placówkach oświatowych zlokalizowanych na terenie diecezji kaliskiej zostali także powiadomieni posłowie i senatorowie pochodzący z tych terenów.
- W ostatnich tygodniach w przestrzeni medialnej przedstawiciele Ministerstwa Edukacji Narodowej wyrażali wolę wdrożenia radykalnych zmian w organizacji lekcji religii w polskiej szkole. W duchu odpowiedzialności za wychowanie młodego pokolenia oraz kształt polskiej edukacji, bazując na wieloletnim doświadczeniu pracy z młodzieżą i dziećmi w szkole i w innych środowiskach, w tym parafialnych, zachęceni przez przedstawicieli Ministerstwa, chcemy zabrać głos w tej tak ważnej sprawie – napisali katecheci.
Nauczyciele religii zaakcentowali, że lekcja religii wpisuje się w całokształt edukacji młodego człowieka, jest przedmiotem, który realizuje nie tylko cele edukacji religijnej, ale także inne cele wychowawcze, takie jak wychowanie do wartości, do szacunku drugiego człowieka
i troski o jego dobro niezależnie od pochodzenia i wyznania, do odpowiedzialności za świat i środowisko naturalne czy wychowanie patriotyczne. - W ramach lekcji religii uczniowie mogą odkryć swoje pasje, budować poczucie własnej wartości. Jako nauczyciele religii inspirujemy uczniów do pomagania innym, pomagamy kształtować empatię, uważność na innych, szacunek dla bliźniego bez względu na światopogląd, pomagamy odnaleźć sens i cel w życiu oraz nadzieję – czytamy w liście.
Katecheci przypomnieli, że lekcja religii jest przedmiotem, który rodzice lub pełnoletni uczniowie mogą wybrać. - Uważamy więc, że obecność uczniów na lekcjach religii w wymowny sposób świadczy o tym, że rodzice i uczniowie cenią ten przedmiot i chcą, aby polska szkoła zapewniała edukację także w tym zakresie, co zresztą gwarantuje Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej i inne akty prawne – stwierdzili.
Podkreślili, że zniesienie oceniania na lekcji religii będzie krzywdzące dla uczniów, gdyż pracują oni na tych zajęciach, wkładają trud w opanowanie wiadomości i umiejętności, a więc mają prawo do oceny postępów w nauce i do uwzględniania tej oceny w średniej ocen z pozostałych przedmiotów.
Katecheci zauważyli, że nauczanie religii jest realizowane w 23 krajach Unii Europejskiej i jest, w świetle współczesnych standardów pluralistycznego społeczeństwa demokratycznego, jednym z przejawów wolności religii. - Uważamy, że radykalne ograniczenia w nauczaniu religii oraz umieszczanie tych zajęć na początku lub końcu planu lekcji tylko dlatego, że jest to lekcja religii, ograniczają te prawa w znaczącym stopniu oraz stanowią przejaw dyskryminacji z powodów religijnych – czytamy w liście.
Zaznaczyli, że nauczyciele religii to w przeważającej liczbie świeccy. - Pracujemy od lat z zaangażowaniem w polskiej szkole, nauczając religii. Dla wielu z nas jest to jedyne źródło utrzymania – napisali katecheci dodając, że jako nauczyciele czynnie włączają się w życie szkoły.
- Jesteśmy opiekunami w czasie szkolnych wycieczek i wyjść, przygotowujemy akademie, organizujemy szkolne i międzyszkolne konkursy, reprezentujemy szkołę wraz z uczniami w wydarzeniach lokalnych, patriotycznych, bierzemy czynny udział w przeprowadzaniu egzaminów. Spełniamy wszystkie standardy wyznaczone przez prawo oświatowe – czytamy w liście.
Na końcu listu katecheci napisali, że oczekują od Minister Edukacji Narodowej bezstronności światopoglądowej. - Piastuje Pani stanowisko, które zobowiązuje do kierowania się nie tylko doraźnym interesem politycznym, a nawet nie tylko oczekiwaniami Pani wyborców, ale przede wszystkim dobrem społeczeństwa, które w większości utożsamia się wartościami chrześcijańskimi, wyraża aprobatę dla nauczania religii w szkole i swobodnego wyrażania poglądów – w tym religijnych – w życiu publicznym, a więc także w szkole. Oczekujemy, że będzie Pani stała na straży pluralizmu światopoglądowego oraz prawa do wolności sumienia i religii w polskiej szkole – napisali nauczyciele religii.
Tekst za: KAI
Poniżej publikujemy pełną treść listu:
Kalisz, dn. 15 lutego 2024 r.
List otwarty nauczycieli religii do Minister edukacji w związku z zapowiedziami radykalnych zmian w organizacji lekcji religii
Szanowna Pani Minister,
W ostatnich tygodniach w przestrzeni medialnej przedstawiciele Ministerstwa Edukacji Narodowej wyrażali wolę wdrożenia radykalnych zmian w organizacji lekcji religii w polskiej szkole. W duchu odpowiedzialności za wychowanie młodego pokolenia oraz kształt polskiej edukacji, bazując na wieloletnim doświadczeniu pracy z młodzieżą i dziećmi w szkole i w innych środowiskach, w tym parafialnych, zachęceni przez przedstawicieli Ministerstwa, chcemy zabrać głos w tej tak ważnej sprawie.
Lekcja religii wpisuje się w całokształt edukacji młodego człowieka, jest przedmiotem, który realizuje nie tylko cele edukacji religijnej, ale także inne cele wychowawcze, takie jak wychowanie do wartości, do szacunku drugiego człowieka i troski o jego dobro niezależnie od pochodzenia i wyznania, do odpowiedzialności za świat i środowisko naturalne czy wychowanie patriotyczne. Podstawa programowa nauczania religii rzymskokatolickiej przewiduje wszechstronny rozwój uczniów. Uwzględnia na przykład korelację międzyprzedmiotową, zwłaszcza z językiem polskim, historią, filozofią, etyką, muzyką, plastyką, wiedzą o kulturze, wychowaniem do życia w rodzinie, geografią, a nawet biologią w zakresie edukacji zdrowotnej i ekologicznej. W ramach lekcji religii uczniowie mogą odkryć swoje pasje, budować poczucie własnej wartości. Jako nauczyciele religii inspirujemy uczniów do pomagania innym, pomagamy kształtować empatię, uważność na innych, szacunek dla bliźniego bez względu na światopogląd, pomagamy odnaleźć sens i cel w życiu oraz nadzieję. Z tego względu lekcja religii uzupełnia i wzmacnia wychowawcze oddziaływanie edukacji, jaką oferuje polska szkoła i przedszkole, aby zapewnić każdemu uczniowi warunki niezbędne do jego rozwoju, przygotować go do wypełniania obowiązków rodzinnych i obywatelskich w oparciu o zasady solidarności, demokracji, tolerancji, sprawiedliwości i wolności[1]. Lekcje religii służą więc szeroko pojętemu dobru ucznia i sprzyjają jego wszechstronnemu rozwojowi.
Chcemy podkreślić pozytywny wpływ lekcji religii jako jednego z czynników prewencji negatywnych zachowań dzieci i młodzieży. Badacze tego tematu wskazują, żereligijność jest silnym czynnikiem chroniącym przed popadaniem w zachowania problemowe. Im bardziej młodzi ludzie identyfikują się z systemem wartości przekazywanym przez religię, w której są wychowywani, tym mniej podejmują zachowań ryzykownych[2]. Stąd postulat, aby osoby i instytucje odpowiedzialne za przekaz wiary i wartości religijnych traktować jako ważne ogniwo pozytywnego potencjału społeczności lokalnej o bardzo wysokiej użyteczności dla profilaktyki problemowej[3].
Przypominamy, że lekcja religii jest przedmiotem, który rodzice lub pełnoletni uczniowie mogą wybrać. Uważamy więc, że obecność uczniów na lekcjach religii w wymowny sposób świadczy o tym, że rodzice i uczniowie cenią ten przedmiot i chcą, aby polska szkoła zapewniała edukację także w tym zakresie, co zresztą gwarantuje Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej i inne akty prawne. Uważamy, że zniesienie oceniania na lekcji religii będzie krzywdzące dla uczniów, gdyż pracują oni na tych zajęciach, wkładają trud w opanowanie wiadomości i umiejętności, a więc mają prawo do oceny postępów w nauce i do uwzględniania tej oceny w średniej ocen z pozostałych przedmiotów. Przypominamy, że ocenie nie podlegają praktyki religijne uczniów.
Chcemy podkreślić, że nauczanie religii jest realizowane w 23 krajach Unii Europejskiej i jest, w świetle współczesnych standardów pluralistycznego społeczeństwa demokratycznego, jednym z przejawów wolności religii[4]. Polskie państwo zobowiązało się do zapewnienia swoim obywatelom prawa do wolności religii, które rozumie się m. in. jako prawo do nauczania. Nauczanie religii jest gwarantowane przez Konstytucję Rzeczypospolitej Polskiej. Konstytucja zapewnia rodzicom prawo do wychowania i nauczania moralnego i religijnego dzieci zgodnie ze swoimi przekonaniami[5]. Uważamy, że radykalne ograniczenia w nauczaniu religii oraz umieszczanie tych zajęć na początku lub końcu planu lekcji tylko dlatego, że jest to lekcja religii, ograniczają te prawa w znaczącym stopniu oraz stanowią przejaw dyskryminacji z powodów religijnych. Dziecko i młody człowiek dla integralnego rozwoju potrzebuje formacji także duchowej realizowanej w proporcjonalnym wymiarze do ilości godzin, jaką przeznacza się na formację intelektualną, kształtowanie kompetencji społecznych, emocjonalnych i kulturę fizyczną.
Przypominamy, że nauczyciele religii to w przeważającej liczbie świeccy. Pracujemy od lat z zaangażowaniem w polskiej szkole, nauczając religii. Dla wielu z nas jest to jedyne źródło utrzymania. Jako nauczyciele czynnie włączamy się w życie szkoły oraz wypełniamy te same obowiązki, które nakłada na nauczyciela polskie prawo. Jesteśmy opiekunami w czasie szkolnych wycieczek i wyjść, przygotowujemy akademie, organizujemy szkolne i międzyszkolne konkursy, reprezentujemy szkołę wraz z uczniami w wydarzeniach lokalnych, patriotycznych, bierzemy czynny udział w przeprowadzaniu egzaminów. Spełniamy wszystkie standardy wyznaczone przez prawo oświatowe. Rozpoczynając pracę nauczyciela religii, kierowaliśmy się poczuciem misji oraz zaufaniem do organów państwa, które powinny optymalnie wykorzystywać potencjał kadry pedagogicznej oraz troszczyć się o prawa pracownicze. Doskonalimy się zawodowo, uzyskując kolejne stopnie awansu zawodowego. Niektórzy z nas pełnią funkcję doradców metodycznych i ekspertów ds. awansu zawodowego, a także zajmują stanowiska kierownicze w placówkach oświatowych. Wielu z nas otrzymało wyróżnienia i pochwały od dyrektorów szkół oraz instytucji państwowych i samorządowych. Przypominamy o tym, ponieważ nie możemy tolerować nieprawdziwych twierdzeń, jakoby nauczycielami religii były osoby źle wykształcone, które nieodpowiedzialnie podchodzą do swoich obowiązków. Tego typu opinie są nieuprawnione, nieprawdziwe i stanowią formę dyskryminacji naszej grupy zawodowej.
Szanowna Pani Minister,
Jako obywatele Rzeczypospolitej Polskiej i osoby odpowiedzialne za nauczanie w polskiej szkole, oczekujemy od Pani jako Ministra bezstronności światopoglądowej. Piastuje Pani stanowisko, które zobowiązuje do kierowania się nie tylko doraźnym interesem politycznym, a nawet nie tylko oczekiwaniami Pani wyborców, ale przede wszystkim dobrem społeczeństwa, które w większości utożsamia się wartościami chrześcijańskimi, wyraża aprobatę dla nauczania religii w szkole i swobodnego wyrażania poglądów – w tym religijnych – w życiu publicznym, a więc także w szkole. Oczekujemy, że będzie Pani stała na straży pluralizmu światopoglądowego oraz prawa do wolności sumienia i religii w polskiej szkole.
Z poważaniem
List podpisało 312 nauczycieli religii katechizujących w placówkach oświatowych zlokalizowanych na terenie diecezji kaliskiej.
List został wysłany do Ministerstwa Edukacji Narodowej i odebrany w tymże Ministerstwie dn. 22.02.2024 r.
[1] Por. Preambuła ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe (Dz. U. z 2023 r. poz. 900 z późn. zm.).
[2] Por. „Profilaktyka w szkole. Stan i rekomendacje dla systemu oddziaływań profilaktycznych w Polsce”, R. Porzak (red.), Lublin 2019, str. 37-38
[3] Por. „Vademecum skutecznej profilaktyki problemów młodzieży. Przewodnik dla samorządowców i praktyków oparty na wynikach badań naukowych”, S. Grzelak (red.), Warszawa 2015, s. 124-132.
[4] Por. Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 2 grudnia 2009 r., U 10/07, OTK 2009, Nr 11 A, poz. 163.
[5] Por. art. 53 ust. 4 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. Nr 78 poz. 483 z późn. zm.).
